Huyện Thống Nhất được thành lập, chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01-01-2004, với 10 đơn vị hành chính cấp xã, diện tích đất tự nhiên 24.721,6 ha, dân số 163.809 người, có 18 dân tộc, 04 tôn giáo đang hoạt động theo quy định của pháp luật, đồng bào có đạo chiếm 87,23% dân số. Cùng với tiến trình lịch sử của đất nước, đồng bào ở khắp các miền đã về huyện lập nghiệp, mang theo những đặc trưng văn hóa, tôn giáo vùng miền nhưng thống nhất hòa quyện cùng bản sắc chung của dân tộc đã tạo nên các giá trị văn hóa tinh thần khá phong phú và đa dạng.
Huyện có nhiều tiềm năng và thế mạnh: Huyện là nơi hội tụ các đầu mối giao thông huyết mạch của quốc gia (Quốc lộ 1, Quốc lộ 20; đường sắt Bắc-Nam, đường cao tốc TP Hồ Chí Minh-Long Thành-Dầu Giây và trong tương lai là đường cao tốc Dầu Giây-Phan Thiết, Dầu Giây - Ðà Lạt), tỉnh lộ 769, 762 nối huyện với các trung tâm kinh tế lớn trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và khu vực Nam Tây Nguyên, duyên hải Nam Trung Bộ nên khá thuận lợi trong việc thu hút đầu tư từ bên ngoài để hình thành các khu và cụm công nghiệp và các khu du lịch sinh thái. Tranh thủ sự trợ giúp của các cơ quan nghiên cứu và dịch vụ ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất, phát triển mạnh dịch vụ - thương mại.
Nằm trong vùng đồi núi thấp xen kẽ với các trảng bằng, thoải và lượn sóng, có hướng dốc chính nghiêng dần từ bắc xuống nam, đất đai của huyện có nguồn gốc phát sinh từ đá mẹ Bazan phân bổ trên địa hình tương đối bằng phẳng, được phân thành 4 nhóm đất với 6 loại đất, nhưng có 02 nhóm đất chiếm hầu hết diện tích là nhóm đất đỏ vàng và nhóm đất đen, chiếm tới 94,73% tổng diện tích tự nhiên; 02 nhóm còn lại có diện tích nhỏ nhất là nhóm đất tầng mỏng và nhóm đất đá bọt. Với địa hình ít dốc, tầng đất dày, hàm lượng đạm, lân, kali và mùn cao cũng là một lợi thế để huyện hình thành các vùng chuyên canh nông nghiệp và phát triển các loại cây trồng có giá trị cao, thích hợp với phát triển cây lâu năm như cao su, tiêu, cà phê, cây ăn trái.
Nguồn lao động trẻ của huyện khá dồi dào, có trình độ học vấn tương đối cao, trong đó lao động có trình độ kỹ thuật qua đào tạo ước khoảng 34.725 người, chiếm tỷ lệ trên 43%, đây sẽ là nguồn nhân lực lớn, góp phần phục vụ cho quá trình xây dựng huyện phát triển nhanh, toàn diện, bền vững.
Với vị trí địa lý, thổ nhưỡng, nguồn lực lao động nêu trên là điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế-xã hội, nhất là sản xuất hàng hoá, thương mại, dịch vụ, thúc đẩy quan hệ hợp tác, giao lưu kinh tế giữa địa phương với các vùng kinh tế trong tỉnh, trong nước. Phát huy thế mạnh đó, trong những năm qua, huyện Thống Nhất đã và đang từng bước chú trọng đầu tư phát triển toàn diện trên tất cả các lĩnh vực; trong đó kinh tế có bước phát triển khá, với mức tăng trưởng GDP 7,8% (năm 2004-2005), 9,55% (giai đoạn 2006-2010) và trên 10% trong các năm tiếp theo; cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực theo hướng tăng dần tỷ trọng thương mại, dịch vụ; thu nhập bình quân đầu người năm 2016 đạt trên 51 triệu đồng; giá trị sản xuất ngành nông-lâm-thủy tăng bình quân trên 5%/năm; giá trị sản xuất ngành công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp tăng trên 23%/năm; giá trị sản xuất ngành Thương mại - dịch vụ tăng trên 18%/năm và thu ngân sách nhà nước hàng năm đều đạt và tăng bình quân trên 12%.
Hiện nay, trên địa bàn toàn huyện có trên 830 cơ sở sản xuất kinh doanh ngành công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp đang hoạt động, đáp ứng nhu cầu hoạt động đã đáp ứng sản phẩm, hàng hóa phục vụ nhân dân trong huyện, thị trường trong nước và xuất khẩu. Đã quy hoạch 03 khu công nghiệp (Dầu Giây-330,8ha, Gia Kiệm-300 ha, Dofico-xã Lộ 25-250 ha), trong đó khu Công nghiệp Dầu Giây đã có 16 doanh nghiệp ký hợp đồng thuê đất, khu công nghiệp Gia Kiệm hiện đang kêu gọi các đơn vị chủ để triển khai thực hiện dự án; cụm công nghiệp Hưng Lộc với quy mô diện tích trên 41 ha Do Công ty cổ phần Tổng Công ty may Đồng Nai làm chủ đầu tư; cụm công nghiệp Quang Trung và Gia Tân 1 đã được UBND tỉnh thông qua chủ trương đầu tư.
Hoạt động thương mại - dịch vụ đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu về sản xuất kinh doanh và đời sống của nhân dân. Hàng hoá lưu thông trên thị trường do Việt Nam sản xuất chiếm 95% thị phần. Huyện đã quy hoạch 05 khu thương mại - dịch vụ (Khu Chợ đầu mối, Khu Trung tâm thương mại Dầu Giây, Khu thương mại dịch vụ trung tâm KDC Quang Trung, khu TM-DV Logistics - Lộ 25, Khu trung tâm thương mại Al-Cl).
Công tác quy hoạch và đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng được chú trọng, với 100% tuyến đường do huyện quản lý (14 tuyến, tổng chiều dài 79,74 km) được nhựa hóa hoặc bê tông hóa. Hệ thống lưới điện trung, hạ thế và trạm biến áp được đầu tư đồng bộ, đáp ứng nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của nhân dân.
Nông nghiệp, nông thôn quan tâm nâng cao hiệu quả sản xuất, tỷ trọng giá trị sản xuất ngành chăn nuôi trong tổng giá trị sản xuất ngành nông nghiệp tăng bình quân 12%, hiện toàn huyện có 1.560 trang trại ( trên 1.300 trang trại heo, trên110 trang trại gà, gần 110 trang trại cút và gần 40 trang trại vịt). Nhằm khuyến khích phát triển chăn nuôi theo hướng an toàn bền vững, bảo vệ môi trường và phòng chống dịch, huyện đã quy hoạch 20 khu chăn nuôi tập trung với tổng diện tích khoảng 2.341 ha trên địa bàn 8 xã. Công tác chuyển dịch cơ cấu cây trồng được thực hiện theo hướng sản xuất hàng hóa, kinh tế trang trại được khuyến khích tạo điều kiện phát triển. Trên địa bàn huyện hiện đang triển khai thực hiện 14 vùng chuyên canh rau-hoa-cây cảnh với diện tích 400 ha và 14 vùng chuyên canh lâu năm với tổng diện tích trên 383 ha, trong đó: 06 vùng chuyên canh cây tiêu với diện tích 167,7 ha (nhiều nhất là xã Gia Tân 3 với 57 ha), 02 vùng chuyên canh cây sầu riêng ở Quang Trung với diện tích khoảng 90 ha, 05 vùng chuyên canh cây cà phê với diện tích 126 ha và 01 vùng chuyên canh xoài. Ngoài ra, còn có các vườn cây ăn trái với diện tích lớn như : Vườn cây chôm chôm-tập trung ở các xã Gia Tân 3 (586 ha), Gia Kiệm (631 ha), Quang Trung (304 ha), Bàu Hàm 2 (198 ha), Hưng Lộc (203 ha), Xuân Thạnh (218 ha) và Xuân Thiện (407 ha); vườn chuyên canh trồng chuối-tập trung ở xã Quang Trung (1.137 ha), Gia Tân 3 (159 ha), Gia Kiệm (1.674 ha).

Với thành tích trên, năm 2015 huyện Thống Nhất đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới và đến cuối năm 2016 huyện có 02 xã (Hưng Lộc, Bàu Hàm 2) đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao. Mục tiêu tiếp theo của Đảng bộ huyện là tiếp tục giữ vững và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới, phấn đấu đến năm 2020, 10/10 xã được được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao.
Những bước phát triển vững mạnh trong kinh tế đã kéo theo sự chuyển biến lớn lao trong văn hoá - xã hội. Đến nay đã có 10/10 xã đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS, 23 trường học được công nhận đạt chuẩn quốc gia. Công tác chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân dân được chú trọng. Cho tới thời điểm này, toàn huyện có 01 Trung tâm Y tế Dự phòng, 01 Trung tâm Y tế huyện, 10/10 xã có trạm y tế với trang thiết bị cơ bản đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh của nhân dân. Tỷ suất sinh hàng năm đều giảm, hiện chỉ còn 1,05%. Toàn bộ các xã đã được phủ sóng truyền thanh, truyền hình, kết nối mạng internet...Hoạt động văn hóa, thông tin, thể thao ngày càng phong phú và đa dạng; phong trào xây dựng gia đình văn hóa, ấp văn hóa, cơ quan, đơn vị đạt chuẩn văn hóa phát triển rộng khắp và dần đi vào chiều sâu, toàn huyện có 97,8% ấp đạt chuẩn ấp văn hóa và giữ vững danh hiệu ấp văn hóa, 99% hộ được công nhận gia đình văn hóa, 99,1% cơ quan đơn vị đạt chuẩn văn hóa, 52,2% doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa, 28% gia đình đạt chuẩn gia đình thể thao; các thiết chế văn hóa và cơ sở vật chất tiếp tục được đầu tư xây dựng dần đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân, với 9/10 xã có Trung tâm VHTT-HTCĐ, 43 Nhà văn hóa kết hợp văn phòng ấp, 01 Nhà văn hóa dân tộc Chơ ro, 01 Trung Văn hóa, 01 Trung tâm TDTT và 01 Thư viện huyện. Trong đó, Trung tâm Thể dục – Thể thao huyện mới hoàn thành và đưa vào hoạt động vào cuối năm 2015 với diện tích 88.195 m2, gồm các hạng mục : Nhà thi đấu đa năng, sân vận động có khán đài sức chứa 5 ngàn người, có đường pít điền kinh, sân bóng rổ. Hiện huyện đang kêu gọi đầu tư xây dựng các công trình Hồ bơi, sân tennis, Khu vui chơi cho thiếu nhi...tại đây. Ngoài ra, tại các khu dân cư, trường học huyện thực hiện khuyến khích xây dựng các hồ bơi, sân bóng đá mini cỏ nhân tạo...
Công tác bảo tồn, phát huy các di sản văn hóa dân tộc của huyện được quan tâm thực hiện, với 18 dân tộc, mỗi dân tộc đều có một bản sắc văn hoá riêng biệt, bản sắc văn hoá của các dân tộc được bảo tồn và phát huy thể hiện nét đẹp văn hoá của mỗi dân tộc đó. Mặt khác, cùng với truyền thống văn hóa lâu đời do đặc điểm cơ cấu dân cư từ khắp mọi miền đất nước hội tụ về, nhân dân trong huyện có truyền thống đấu tranh oanh liệt, luôn phải đương đầu với thời tiết, khí hậu nắng nóng khắc nghiệt trong lao động, sản xuất và trải qua hai thời kỳ kháng chiến giải phóng dân tộc với nhiều chiến công, Đội du kích xã Hưng Lộc được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và 02 xã anh hùng là xã Bàu Hàm 2 và Hưng Lộc đã tạo thêm bề dày văn hóa của cộng đồng dân cư trên địa bàn huyện. Đây chính là những điều kiện rất quan trọng để người dân của huyện tiếp tục phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu những giá trị văn hóa từ nhiều địa phương trong cả nước đem lại, hình thành nên tính đa dạng, phong phú trong văn hóa, sinh hoạt cộng đồng, góp phần xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở trong thời gian qua.
Hiện nay, trên địa bàn huyện có 19 cơ sở tín ngưỡng dân gian (03 đình, 06 đền và 10 miếu), các cơ sở thờ tự các anh hùng, danh nhân có công với đất nước và hoạt động theo đúng quy định của pháp luật. Có 03 di tích được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh: Đình Hưng Lộc (xã Hưng Lộc), Vườn cao su đầu tiên sân điểm đồn điền cao su Dầu Giây và Đình Dầu Giây (xã Bàu Hàm 2). Hàng năm đều duy trì tổ chức 02 lễ hội đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số: Lễ hội Sayangva (Cúng thần lúa) của dân tộc Chơ ro; một số Lễ hội đã và đang được bảo tồn và khôi phục như: Lễ Tả Tài Phán, lễ Quan âm bửu đán, Lễ cúng Quan thế âm (người Hoa), lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc, Lễ hội Kỳ Yên, lễ hội cùng Bà, Giỗ tổ Hùng Vương....
Trên lĩnh vực du lịch, hiện đang ở dạng tiềm năng. Huyện có 02 địa điểm có tiềm năng phát triển thành Khu du lịch tập trung là Thác Suối Reo (xã Gia Tân 1) và Trạm dừng chân Hồ Sen (Hưng Lộc) đã được đưa vào Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội huyện đến năm 2020. Thác Suối Reo gần khu Núi Cúi, nằm cách Quốc lộ 20 khoảng 3km theo đường Đức Huy-Thanh Bình đi vào. Khu vực thác có diện tích hơn 100 ha, Thác uốn lượn quanh co theo địa hình rồi đổ thành thác (cao khoảng 10m) và chảy tiếp vào lòng hồ Trị An. Bao quanh suối có hệ thống suối dày đặc; tiếp giáp với khu quy hoạch rừng phòng hộ, vùng chuyên canh rau-hoa-cây cảnh Đồi Cô Tin (có diện tích khoảng 20 ha), trồng cây lâu năm; có tuyến đường Gia Tân 1-Gia Kiệm; có đường điện 110 KV đi qua, rất thích hợp để xây dựng khu du lịch sinh thái kết hợp tâm linh, khu du lịch xanh gắn liền vườn cây ăn trái với thác, đồi, thung lũng và vùng hồ Trị An. Với tầm nhìn chiến lược về sự phát triển bền vững, hiện đại mà không tách rời truyền thống, tham quan du lịch gắn với bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ môi trường, thác Suối Reo sẽ là những khu du lịch sinh thái rất tốt trong tương lai.
Thác Suối Reo (xã Gia Tân 1)
Công tác quản lý nhà nước về tôn giáo và dân tộc được huyện quan tâm thực hiện đúng chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Trên địa bàn huyện hiện có 04 tôn giáo đang hoạt động là Công giáo (với 28 giáo xứ; 26 tu viện, cộng đoàn dòng tu; 44 linh mục và 262 tu sỹ ), Phật giáo (với 11 chùa, 01 Niệm Phật đường, 70 tu sỹ), Cao đài (với 03 họ đạo, có 01 giáo hữu và 04 lễ sanh) Tin lành (02 chi hội, 01 điểm nhóm Tin lành hệ phái Báptít). Với đặc thù là huyện có đông đồng bào theo đạo, huyện luôn quan tâm thực hiện nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đối với các tôn giáo, tổ chức thăm hỏi, tặng quà nhân dịp các ngày lễ trọng của các tôn giáo trên địa bàn, động viên chức sắc, chức việc và bà con giáo dân tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.
Tiếp tục phát huy và khai thác hết những tiềm năng và thế mạnh của huyện, Nghị quyết Đại hội XI (nhiệm kỳ 2015-2020) của Đảng bộ huyện xác định “nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ, hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước; tăng cường sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân; phát huy lợi thế và mọi nguồn lực; phát triển nhanh và bền vững về kinh tế-xã hội, giữ vững quốc phòng-an ninh; chăm lo phát triển toàn diện về văn hóa xã hội, đảm bảo an sinh xã hội và bảo vệ môi trường, nâng cao mọi mặt đời sống của nhân dân”. Để thực hiện tốt mục tiêu trên, trong thời gian tới, huyện tập trung vào 03 khâu đột phá sau:
- Tập trung thực hiện tốt quy hoạch phát triển sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn theo hướng tăng năng suất, chất lượng, giá trị, trên cơ sở ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ tiên tiến và đẩy nhanh thực hiện có hiệu quả chuỗi sản xuất-chế biến-tiêu thụ; đồng thời thực hiện tốt chương trình nông thôn mới theo đúng kế hoạch đề ra, đáp ứng yêu cầu hội nhập.
- Chủ động kêu gọi, thu hút và khuyến khích các nhà đầu tư, các doanh nghiệp đầu tư và lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ trên địa bàn, góp phần tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động của địa phương theo hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ, qua đó thúc đẩy, hỗ trợ kinh tế tập thể, kinh tế trang trại phát triển bền vững.
- Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo hướng xây dựng nền hành chính hiện đại; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức từ huyện đến xã, nhất là cán bộ chủ chốt có đủ phẩm chất đạo đức và trình độ năng lực đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, toàn diện, bền vững.
Dưới sự lãnh đạo của Ban chấp hành Đảng bộ huyện và tinh thần đoàn kết, tự lực tự cường của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong huyện; chúng ta tin tưởng rằng trong thời gian tới huyện Thống Nhất sẽ phát triển bứt phá vươn lên trở thành huyện Công nghiệp, mà mục tiêu trước tiên là đến năm 2020, huyện sẽ xây dựng thành công chương trình nông thôn mới nâng cao góp phần cùng nhân dân trong tỉnh thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ X (nhiệm kỳ 2015-2020) đề ra./.
BBT Trang TTĐT Huyện